Ile światła potrzeba do naświetlenia matrycy, czyli odpowiedniego naświetlenia nagrania wideo? Tyle, ile będzie to konieczne, uwzględniając przy tym podstawowe parametry należące do trójkąta ekspozycji, czyli czas migawki, wartość przysłony i wartość ISO. Zanim jednak ustawisz ISO, to dowiedz się najpierw czym jest światłoczułość matrycy i jak wpływa na jakość ujęć wideo.

    Co to jest ISO w aparacie i skąd się tam wzięło?

    Sam zwrot ISO jest skrótem od angielskich słów International Standards Organization. Jest to ujednolicona wartość czułości matrycy we wszystkich aparatach cyfrowych. Im jest niższa (np. ISO 100, ISO 200), tym czułość matrycy na światło jest mniejsza, a więc ekspozycja (jasność) nagrywanego filmu jest niższa. Jeżeli korzystałeś wcześniej z aparatów analogowych, to czułość ISO jest dokładnie tym samym, co skala czułości w kliszach oznaczana jako ASA (skrót od American Standard Association).

    Jak ustawić ISO w aparacie?

    W większości lustrzanek i bezlusterkowców możesz wybrać dwie opcje: automatyczną regulację lub ręczną regulację ISO. O wyższości tego drugiego rozwiązania nad pierwszą przy profesjonalnej produkcji wideo nie ma co się rozwodzić – należy używać manualnego trybu. Czułość ISO w aparacie czy kamerze zawsze powinna być ustawiona na wartość natywną. W pierwszej kolejności powinieneś pracować na przysłonie obiektywu. Po ustawieniu pożądanej przez Ciebie wartości przysłony, ekspozycję należy kompensować za pomocą filtra ND.

    Jak nagrywać film aparatem podczas słonecznego dnia?

    Idąc tą zasadą, filmując w ciągu pogodnego dnia, ustaw natywne ISO. Jeżeli masz ustawione właściwe dla swojego aparatu czy kamery natywne ISO, wartość przysłony na taką, jaką chcesz mieć w danym ujęciu, czas migawki na dwukrotność klatkażu i nagrywany przez Ciebie film nadal jest prześwietlony, to skorzystaj z odpowiedniego filtra szarego, czyli filtra ND.

    Jak nagrywać film aparatem kiedy jest ciemno?

    Nieco inaczej ustawienia ISO będą wyglądały kiedy chcesz nagrywać film w ciemnościach, tj. w trakcie pochmurnych, o zmierzchu lub w ciemnych pomieszczeniach. Możesz wpuścić na matrycę więcej światła mocniej otwierając przysłonę w obiektywie, ale do tego wymagany jest jasny obiektyw. Dlatego w sytuacji kiedy nagrywasz film w ciemnych warunkach oświetleniowych i nie masz możliwości oświetlenia sceny, a musisz zrealizować materiał, to zwiększ czułość ISO, ustawiając wyższe wartości. Nie bój się tego, bo lepiej mieć jakkolwiek materiał, niż nie mieć go wcale.

    Większe ISO znaczy lepiej?

    Mogłoby się wydawać, że kiedy jest ciemno, to najlepszym rozwiązaniem jest ustawienie ISO na jak najwyższe wartości. Niestety, ale tak nie jest. Zbyt wysoka czułość matrycy spowoduje ogrommy spadek rozpiętości tonalnej i wyciągnie szumy (cyfrowe brzydkie ziarno) w najciemniejszych partiach kadru. W takiej sytuacji powinieneś doświetlić kadr, korzystając np. z odpowiednich lamp. Zawsze szukaj możliwości, aby nagrywać wideo przy natywnym ISO, aby zapewnić sobie jak najlepszą jakość filmów.

    Im wyższe ISO, tym tych szumów będzie więcej, a zatem – film straci na wyrazistości, szczegółach, mogą pojawić się artefakty, czyli ogólnie film straci na jakości. Im wyższe ISO, tym więcej szumów, a im więcej szumów, tym materiał mniej nadaje się do postprodukcji, czyli między innymi do korekcji kolorów i kolorowania (color grading). Możesz skorzystać z jakiegoś narzędzia do odszumiania wideo.

    Jakie wartości ISO występują w aparatach?

    To, jaką skalę czułości będziesz miał do dyspozycji, zależy wyłącznie od sprzętu jaki posiadasz. Zwykłe aparaty kompaktowe pracują zazwyczaj w zakresie ISO od 50 do 400, a konkretniej 50, 100, 200 i 400. Światłoczułość w lustrzankach cyfrowych i w bezlusterkowcach to z reguły wartości: 100, 200, 400, 800 i 1600. Im wyższej klasy sprzęt, tym większy zakres czułości, dochodzący czasami nawet do 204800 rozszerzonej (extended) wartości ISO.

    Co to jest natywne ISO?

    Natywne ISO to wartość, przy której matryca aparatu lub kamery osiąga możliwie największą rozpiętość tonalną i generuje najmniej szumów w cieniach. Dlatego podczas filmowania aparatem czy kamerą w profilu logarytmicznym (log) należy ustawić natywne ISO, bo takie ustawienie zapewni możliwie najwyższą jakość nagrywanych ujęć filmowych. Każdy aparat i kamera może mieć inne natywne ISO, jednak najczęściej jest to 400 (Canon, Lumix, Blackmagic Design), 640 (Sony, Fuji) lub 800 (Canon, Sony, Nikon). Informację o tym jakie jest natywne ISO dla konkretnego modelu aparatu czy kamery znajdziesz w dokumentacji tego sprzętu i na stronie internetowej producenta.

    Jakie ISO ustawić w aparacie lub kamerze?

    Niezależnie od tego, jakim aparatem czy kamerą dysponujesz, podstawowa zasada pozostaje niezmienna – jeżeli nie nagrywasz w logu, to operuj zawsze jak najniższą czułością ISO, natomiast jeżeli nagrywasz w logu to ustaw natywne ISO. To jeden z sekretów produkowania cyfrowych filmów wysokiej jakości. Ponadto warto kupić przynajmniej jeden jasny obiektyw, aby nagrywanie w ciemnych warunkach oświetleniowych nie wymagało ustawienia wysokich wartości ISO.