Co to jest system PAL i system NTSC w filmowaniu?

Tworząc filmy z myślą o dystrybucji ich w różnych rejonach świata, również poza Europą, należy pamiętać, że na świecie istnieją odmienne standardy nadawania i wyświetlania obrazu telewizyjnego. Najpopularniejsze z nich to amerykański National Television System Committee (NTSC) i europejski Phase Alternating Line (PAL). Już na etapie nagrywania należy zdecydować, w którym z określonych standardów powinno się tworzyć materiał – systemy te bowiem odpowiadają za odpowiednie kodowanie kolorów i dostępność konkretnego klatkażu. Czym się różnią te standardy, i który wybrać do filmowania aparatem lub kamerą – NTSC czy PAL?

Co to jest PAL i NTSC?

NTSC jest amerykańskim systemem kodowania kolorów, który został stworzony w 1953 roku. NTSC ma format 24 klatek na sekundę. Liczba ta swoją genezę zawdzięcza używanej dawniej w przemyśle filmowym prędkości nagrywania kamer analogowych. W zależności od rodzaju sprzętu nagrywającego, standard ten pozwala też na nagrywanie w 30, 60, 120 klatek na sekundę. Z kolei PAL jest udoskonaleniem systemu NTSC. Stworzony został w Niemczech w 1967 roku i pozwala na nagrywanie w formacie 25 klatek na sekundę (oraz w wielokrotności tej liczby). Zgodnie z miejscem opracowania tych systemów, NTSC rozpowszechnił się na terenie Ameryki Północnej, Środkowej i Południowej oraz Azji. Natomiast PAL używany jest przede wszystkim w Europie. Jednak ten podział regionalny w zakresie standardów kodowania kolorów podczas nagrywania i wyświetlania obrazu nie oznacza, że nie będziemy w stanie wyświetlać filmu nagranego w PAL w Ameryce i filmu nagranego w NTSC na europejskim sprzęcie. Nowoczesne urządzenia, z których obecnie korzystamy bez problemu obsługują oba standardy – zapewne codziennie oglądasz filmy w Internecie nagrane zarówno w PAL, jak i NTSC. Dlaczego w takim razie jest to istotne, w jakim standardzie nagrywamy film? Powodem jest klatkaż i częstotliwość prądu.

Liczba klatek na sekundę, a częstotliwość prądu w PAL i NTSC

Jednym z elementów trójkąta ekspozycji jest klatkaż, czyli jedno z ważniejszych ustawień aparatu i kamery pod filmowanie. System NTSC oraz PAL charakteryzują się odmiennym klatkażem – NTSC rejestruje w 24, 30, 60, 120, itd. klatkach na sekundę, PAL w 25, 50, 100, itd. Tak ustalony klatkaż ma przyczynę z występującej w różnych rejonach świata odmiennej częstotliwości prądu. W USA częstotliwość prądu przemiennego wynosi 60 Hz, natomiast w Europie jest to 50 Hz. To właśnie nieprawidłowe połączenie tych dwóch parametrów technicznych może spowodować efekt stroboskopu, czyli tzw. flicker – migotanie świateł na nagraniu filmowych.

Migotanie światła a czas migawki aparatu

Różna wartość częstotliwości prądu w określonych regionach oraz wpisany w specyfikę danego standardu wyświetlania obrazu klatkaż powoduje pewne wyzwania przy nagrywaniu. Korzystanie z niewłaściwego systemu kodowania kolorów nagrywając w scenie oświetlonej sztucznym światłem, żarówki, monitory, ekrany ujęte w scenie mogą migotać. Przy świetle naturalnym, obraz powinien wyglądać prawidłowo.

Dodatkowo, bardzo ważnym parametrem, który również może wpływać na migotanie żarówek i innych źródeł światła w scenie jest czas migawki. W zależności od tego, czy nagrywamy w systemie NTSC, czy PAL, musimy odmiennie ustawić czas migawki. Ogólną zasadą ustawiania tego parametru jest podzielenie 1 przez dwukrotność klatkażu. Zatem przy formacie NTSC będzie to 1 przez 60, 120, itd., a w przypadku PAL 1 przez 50, 100, itd.

Ustawienia aparatu lub kamery oraz postprodukcja filmu

W sprzęcie dostępnym na rynku europejskim domyślnie ustawiony jest format PAL. Chcąc ustawić format NTSC, musimy sięgnąć do ustawień aparatu lub kamery. Pracując nad filmem w postprodukcji nie można mieszać w programie do montowania nagrań w PAL i NTSC. Na jednej osi czasu w programie można umieścić ujęcia nagrane tylko jednym systemem. W innym wypadku po zmontowaniu materiał nie będzie płynny – kilka klatek zostanie uciętych. Powodować to będzie skoki obrazu oraz utratę synchronizacji obrazu i dźwięku.