Praca ostrością i światłem wpływa na to, jak wiele chcesz pokazać na raz w ujęciu i jaki obiekt ma zostać zaakcentowany. Dlatego jednym z kluczowych dla kadru czynnikiem jest wybór ogniskowej w obiektywie. W zależności, jaki efekt chcesz uzyskać i co dominuje w twoim kadrze, musisz zdecydować się na określoną wartość ogniskowej obiektywu.

    Od czego zależy kąt widzenia obiektywu?

    Ogniskowa obiektywu to wyrażona w milimetrach odległość od matrycy aparatu do miejsca skupienia się światła wewnątrz obiektywu. Innymi słowy ogniskowa aparatu to kąt widzenia obiektywu. Ale co w praktyce filmowej daje ci wiedza, czym jest ogniskowa obiektywu? Im krótsza ogniskowa w obiektywie, tym szerszy uzyskujesz kąt widzenia w ujęciu. Im dłuższa ogniskowa, tym węższy kadr i większe przybliżenie nagrywanych obiektów. Wybór odpowiedniej ogniskowej obiektywu zależy od tego, jakie obiekty chcesz nagrać i jaką masz wizję ujęcia.

    Ogniskowa obiektywu a rozmycie tła w filmie

    Poza przysłoną obiektywu i odległością od wyostrzonego obiektu to właśnie ogniskowa obiektywu ma kluczowe znaczenie przy rozmywaniu tła. Im dłuższa ogniskowa, tym bardziej skompresowane tło, a im bardziej skompresowane tło, tym bardziej rozmyte. Gdzie zazwyczaj potrzebujesz dużej kompresji tła w filmie? Na przykład filmując twarze modeli z bliska, chcąc uzyskać uwagę widza na ich emocjach i mimice, rozmywając tło.

    Obiektywy stałoogniskowe i zmiennoogniskowe

    Pod kątem ogniskowej, obiektywy dzielą się na dwa typy: stałoogniskowe i zmiennoogniskowe. Obiektywy stałoogniskowe posiadają dokładnie rozdzielone przedziały wartości ogniskowych, jakie osiągają. Są mniej uniwersalne niż zmiennoogniskowe, lecz pozwalają na  uzyskanie dobrej jakości materiału w gorszych warunkach oświetleniowych oraz uzyskanie pożądanej płytkiej głębi ostrości. Obiektywy zmiennoogniskowe natomiast posiadają obszerny i często nie ściśle określony przedział wartości ogniskowej. Dzięki soczewkom poruszającym się po osi optycznej obiektywu, reguluje się ogniskową i przybliża optycznie obraz. Dzięki temu obiektywy te charakteryzują się większą uniwersalnością i znajdują szerokie zastosowanie w dynamicznie zmieniających się warunkach np. podczas podróży. 

    Rodzaje ogniskowych i ich zastosowanie

    Na rynku istnieje wiele obiektywów z różnymi wartościami ogniskowych – od 7 do 1200 milimetrów oraz parametrem stałości lub zmienności ogniskowej. Jak już pisałem wcześniej, krótsze ogniskowe poszerzają kąt widzenia, dłuższe zwężają. Ale jak dokładnie zdefiniować określony typ obiektywu? Zazwyczaj obiektywy dzieli się według przedziału wartości ogniskowej oraz parametru stałości/zmienności ogniskowej.

    Stałoogniskowy obiektyw szerokokątny – od 7 mm do 35 mm

    Ten charakterystyczny typ obiektywu pozwala zarejestrować bardzo szeroki kadr jednak z pewnym zniekształceniem obrazu, np. zaokrągleniem linii prostych oraz zaburzeniem perspektywy (zwłaszcza na brzegach ujęcia). Gdzie sprawdzi się obiektyw “rybie oko”? Podczas filmowania koncertów, tłumu ludzi – aby ukazać skalę wydarzenia oraz wysokich budynków, wnętrz, czy obiektów, które chcemy mieć w kadrze w całości, a nie moglibyśmy stanąć odpowiednio daleko stosując standardowy obiektyw. Nieco większa ogniskowa obiektywu szerokokątnego (powyżej 16 mm) pozbawia już ujęcie efektu rybiego oka, ale wciąż obejmuje szeroki i kadr i doskonale sprawdzi się do nagrywania krajobrazów.

    Stałoogniskowy obiektyw standardowy – od 35 mm do 70 mm

    Obiektywy standardowe posiadają ogniskową w przedziale 35-70 mm i pozwalają na rejestrację materiału w sposób niezniekształcony, lecz naturalny, tzn. najbardziej przybliżony do tego, jak widzi ludzkie oko. Z tego powodu taka ogniskowa idealnie nadaje się do filmowania materiałów reportażowych, surowych, codziennych, oddając realizm sytuacji.

    Stałoogniskowy teleobiektyw – od 70 mm wzwyż

    Ten typ obiektywów to największy i najcięższy spośród pozostałych. Teleobiektywy z ogniskową do 300 mm idealnie nadadzą się do portretów, rozmywając tło i zachowując dobre proporcje modela. Obiektywy z ogniskową powyżej 300 mm przeznaczone są do profesjonalnej fotografii, np. sportowej, czy przyrodniczej.

    Zmiennoogniskowy zoom szerokokątny

    Umownie przyjmuje się, że tego typu obiektywy posiadają ogniskową do 35 mm, ale w przypadku obiektywów zmiennoogniskowych granice są bardziej płynne. Ich zastosowanie jest właściwie takie samo, jak w przypadku stałoogniskowego obiektywu szerokokątnego. Dodatkowo jednak  możliwość wybrania zakresu w górnej granicy przedziału wartości ogniskowej sprawia, że obiektyw ten doskonale sprawdzi się do zdjęć reporterskich o szerokim kadrze.

    Zmiennoogniskowy zoom standardowy

    Standardowe zoomy obiektywy posiadają zbliżony przedział wartości ogniskowej, jak ich odpowiedniki stałoogniskowe. Jednak te obiektywy umożliwiają płynną regulację ogniskowej w trakcie nagrywania. Pozwala to na ogromną elastyczność w nagrywaniu i powoduje, że często wybór na pierwszy obiektyw do nagrywania pada właśnie na zoom standardowy.

    Teleobiektyw zmiennoogniskowy – tele zoom

    Tele zoom oferuje najdłuższą ogniskową wśród obiektywów zmiennoogniskowych. Podobnie, jak w przypadku jego stałoogniskowego ekwiwalentu, obiektyw ten wybierany jest przez profesjonalnych filmowców do określonych materiałów: reporterskich, przyrodniczych, czy sportowych.

    Co to jest ogniskowa obiektywu?

    Podsumowując, w zależności od filmowanego przez ciebie obiektu – natury, krajobrazu, zwierząt, twarzy, budynków – będziesz potrzebować odmiennych ogniskowych. Ogniskowa odpowiada bowiem przede wszystkim za to, jak wiele będziesz mógł zmieścić w kadrze oraz jaką kompresje tła za wyostrzonym obiektem uzyskasz. Dlatego warto pracować na różnych obiektywach i korzystać z nich zgodnie ze sztuką lub przeciwnie – eksperymentować. Różne ogniskowe potrafią zupełnie zmienić odbiór ujęcia filmowego i warto potrafić z tego korzystać.