Co to jest głębia ostrości i jakie ma znaczenie w fotografii i filmie?

Dla każdego dobre ujęcie filmowe czy dobre zdjęcie będzie oznaczało coś innego. Chodzi przede wszystkim o osiągnięcie zamierzonego efektu. Ilu ludzi, tyle pomysłów i wizji artystycznych, dlatego trudno wskazać jednoznacznie, co kryje się pod pojęciem “dobre”. To kwestia przede wszystkim oczekiwań i poczucia estetyki. Co innego jednak jeśli chodzi o kwestie techniczne. Profesjonalne oko od razu wychwyci nieprawidłowości. Jednym z takich technicznych aspektów jest głębia ostrości. To bardzo istotna kwestia nie tylko dla fotografa, ale również dla filmowca. Co to znaczy i od czego zależy efekt?

Co składa się na dobre zdjęcie i film?

Nawet jeśli jesteś początkującym fotografem lub zajmujesz się filmowanie,, znasz już pewne podstawy tworzenia poprawnych technicznie obrazów i ujęć. Istotny jest nie tyle sam utrwalany obiekt ile sposób, w jaki jest to wykonywane. Na dobre zdjęcie i ujęcie filmowe składa się więc przede wszystkim kadr i jego kompozycja, ale również kwestie techniczne, takie jak światło, balans bieli, głębia kolorów czy ostrość. 

To właśnie o ostrości jest ten artykuł. Czym jest ostrość zdjęcia lub ujęcia filmowego, nikomu nie trzeba tłumaczyć. Im bardziej ostre zdjęcie czy ujęcie wideo, tym wyraźniejszy i bardziej szczegółowy obraz. Zdjęcie lub ujęcie filmowe mogą być ostre w całości, albo tylko w pewnym fragmencie. Zabawa ostrością, a właściwie głębią ostrości, to celowy i przemyślany zabieg kreatywny każdego fotografa i filmowca.

Czym jest głębia ostrości? 

Głębia ostrości (z ang. depth of field)  to technika polegająca na wyostrzeniu tylko pewnego fragmentu na zdjęciu albo ujęciu wideo. To bardzo istotny zabieg, za pomocą którego możesz zwrócić uwagę odbiorcy na konkretny detal znajdujący się w kadrze. Dzieje się tak, ponieważ ten detal jest wyostrzony, a cała reszta rozmyta (najczęściej jest to tło). Głębia ostrości wpływa na efekt bokeh na zdjęciu lub na ujęciu filmowym.

Głębię ostrości można zdefiniować jako zakres odległości, w których fotografowany lub nagrywany obiekt (np. osoba) ma wyraźne kontury. Im większa głębia ostrości, tym więcej elementów na zdjęciu czy w ujęciu filmowym ma wyraźne kontury. Analogicznie – mała, czyli tzw. płytka głębia ostrości służy do wyeksponowania jednego elementu, a wszystko, co znajduje się w kadrze za nim lub przed nim jest rozmyte.

Jak rozmyć tło w filmie, czyli od czego zależy głębia ostrości?

Na głębię ostrości największy wpływ mają trzy elementy:

• Ogniskowa obiektywu – im większa ogniskowa (wartość na obiektywie wyrażana w milimetrach, np. 50 mm), tym mniejsza, a więc bardziej płytka głębia ostrości,
• Przysłona obiektywu – im mniejsza wartość przysłony obiektywu (np. f/1.8), tym mniejsza głębia ostrości,
• Odległość od wyostrzonego obiektu – im mniejsza odległość od wyostrzonego obiektu (np. nagrywanej osoby), tym mniejsza głębia ostrości.

Przykład (a): Głęboka głębia ostrości przy mocno przymkniętej przysłonie obiektywu, np. f/8.
Przykład (b): Płytka głębia ostrości przy mocno otwartej przysłonie obiektywu, np. f/1.4.
(1) odległość wyostrzonego obiektu od obiektywu, (2) wielkość głębi ostrości

Wielkość matrycy, a głębia ostrości

Jednym z największych mitów w fotografii i filmie jest stwierdzenie, że wielkość matrycy w aparacie lub kamerze ma wpływ na głębię ostrości. Jest to nieprawda, ponieważ głębia ostrości nie zależy bezpośrednio od wielkości matrycy, a od tego jak blisko fotografowanego lub filmowanego obiektu znajduje się aparat lub kamera. Im matryca większa, tym bliżej wyostrzonego obiektu można podejść, więc kompresja tła jest większa, która ma wpływ na głębie ostrości. Zatem nie chodzi bezpośrednio o wielkość matrycy, a o jej odległość od wyostrzonego obiektu.

Dlaczego płytka głębia ostrości jest ważna?

Praca z głębią ostrości to celowy zabieg o dużym znaczeniu. Dzięki wyostrzeniu tylko jednego przedmiotu lub postaci, uwaga odbiorcy skupia się właśnie na nim, co pomaga opowiedzieć historię w zaplanowany sposób. Taki zabieg stosuje się często w fotografii portretowej, dzięki czemu na pierwszy plan wysuwa się właśnie osoba fotografowana. W przypadku filmu, płytkiej głębi ostrości używa się najczęściej w scenach dialogowych, aby wyciąć, tj. odseparować bohaterów od tła, ponieważ to właśnie w dialogach mimika twarzy, ekspresja i emocje są najważniejsze.