Co to jest timelapse? Jak zrobić film poklatkowy?

Timelapse to film poklatkowy, który składa się z serii zdjęć wykonanych jedno po drugim w określonym i stałym odstępie czasowym oraz z dłuższym czasem naświetlania. Tak wykonane zdjęcia montowane są w jeden film. Dzięki temu można na kilkunasto sekundowym filmie uchwycić procesy, które w czasie rzeczywistym trwają bardzo długo. Ujęcia timelapse są ciekawym narzędziem w rękach filmowca chcącego uzyskać efektowne ukazanie upływu czasu. Warto znać i umieć stosować tę metodę nagrywania, która pozwala urozmaicić tworzone filmy.

Jak zrobić timelapse, czyli film poklatkowy?

W zależności od tego, co stanowi przedmiot nagrywania oraz jaki efekt chcesz uzyskać, odpowiednio dobiera się czas migawki, częstotliwość wykonywania zdjęć i łączny czas, w jakim będą wykonywane. Standardowo film poklatkowy powinien mieć minimum 25 klatek na sekundę (czyli na jedną sekundę filmu potrzebne jest 25 zdjęć). Jeżeli chodzi o odstęp, z jakim powinno się wykonywać zdjęcia do filmu poklatkowego – wszystko zależy od tego, jak szybki proces nagrywasz. Im szybszy jest ruch, który nagrywasz tym, tym krótszy powinien być interwał między zdjęciami – może wynosić nawet 1 sekundę. Jeżeli zaś ruch jest wolniejszy, stosuje się dłuższe interwały – kilkusekundowe. W przypadku ekstremalnie wolnego procesu, niewidocznego gołym okiem stosuje się nawet kilkuminutowe odstępy między poszczególnymi zdjęciami, np. w przypadku nagrywania gwiaździstego nieba.

Metody wykonania timelapse

Film poklatkowy można wykonać na trzy różne sposoby – kluczowe znaczenie ma tutaj fakt, jakim sprzętem dysponujesz.

Z wykorzystaniem interwałometru

Do wykonania timelapse niezbędny jest interwałometr. To dzięki niemu każde kolejne zdjęcie w sekwencji wykonywane jest w idealnie równym odstępie w automatyczny sposób. Jeżeli do nagrywania używasz aparatu, który nie ma wbudowanego interwałometru, możesz dokupić takie urządzenie odrębnie i podłączyć do aparatu. W tym przypadku minusem jest konieczność inwestycji w dodatkowy sprzęt i każdorazowo pamiętanie o jego spakowaniu. Z drugiej strony zaletą jest, że każda klatka timelapse stanowi osobne zdjęcia w pliku RAW. Zdjęcia te następnie scala się w film poklatkowy w dedykowanym do tego oprogramowaniu, jednak można ich również używać pojedynczo. Dodatkowo zapis osobnych zdjęć w formacie RAW daje większe możliwości w postprodukcji.

Z wykorzystaniem funkcji interwałometru w aparacie

Znacznie wygodniejsze jest robienie timelapse przy pomocy aparatu z wbudowaną w oprogramowanie aparatu funkcją interwałometru. Dzięki tej funkcji nie trzeba dokupować dodatkowych gadżetów, a aparat po ustawieniu odpowiednich parametrów rejestruje sekwencję zdjęć w określonych interwałach. Tutaj również urządzenie zapisuje na karcie zdjęcia w pliku RAW, co jest cenną opcją dla profesjonalistów.

Z wykorzystaniem funkcji timelapse w aparacie

Niektóre aparaty pozwalają na nagranie filmu poklatkowego z wykorzystaniem wbudowanej w oprogramowanie aparatu funkcji timelapse. Funkcja ta pozwala na całkowitą automatyzację procesu. Po ustawieniu w aparacie interwału, czasu migawki i czasu trwania timelapse’a aparat sam wykonuje video, czyli od razu łączy zdjęcia i generuje gotowy film poklatkowy na karcie pamięci urządzenia. Taki sposób tworzenia filmu poklatkowego jest zdecydowanie najwygodniejszy: nie wymaga zakupu dodatkowego sprzętu, ani osobnego montowania sekwencji zdjęć w film. Jednak metoda ta nie jest bez wad – gotowy plik video ma znacznie gorszą jakość niż zdjęcia w RAW. Daje też znacznie mniejsze możliwości w postprodukcji – szczególnie jeśli chodzi o korekcję kolorów.

Dlaczego czas naświetlania w filmie poklatkowym jest ważny?

Czas naświetlania, inaczej też nazywany czasem migawki to parametr oznaczający czas, w jakim otwarta jest migawka podczas naświetlania. Od czasu jej otwarcia zależy ilość światła wpadającego do matrycy. W praktyce oznacza to, że krótkim czasem otwarcia migawki wpuszcza się mniejszą ilość światła do matrycy, co powoduje, że poruszające się obiekty w kadrze są statyczne, jakby “zamrożone”. Natomiast ustawiając długi czas migawki dostarczane jest więcej światła do matrycy, co tworzy rozmycie obiektu w ruchu. Dzięki temu parametrowi masz wpływ na to, w jaki sposób przedstawiony jest poruszający się obiekt.

W przypadku timelapse stosuje się najczęściej długi czas naświetlania – najlepiej, żeby czas migawki był co najmniej połową czasu interwału. Długi czas migawki sprawia, że każde wykonane zdjęcie, z którego później tworzony jest film poklatkowy zawiera w sobie już element ruchu. Po montażu takich zdjęć otrzymuje się miękki i płynny film. Jeżeli masz specyficzną wizję możesz świadomie zastosować krótki czas naświetlania – da to efekt stroboskopu.

O czym pamiętać podczas robienia timelapse?

Niezależnie od wybranego czasu naświetlania, do wykonania filmu poklatkowego będzie potrzebny stabilny statyw. Stabilny, czyli z szerokim rozstawem nóg oraz z solidnych, ciężkich materiałów. Statyw zapewni, że nieruchome obiekty na ujęciu będą ostre, a te w ruchu będą się miękko przemieszczały. Zniweluje on też niepożądany ruch na ujęciu wynikający z poruszania się i drgania aparatu. Podczas nagrywania filmów poklatkowych należy również zadbać o baterie aparatu. Ujęcia timelapse są często czasochłonne i energochłonne dla urządzenia. Przede wszystkim trzeba pamiętać o pełnym naładowaniu baterii przed tworzeniem timelapse oraz – jeżeli aparat ma taką funkcję – o wyłączeniu wyświetlacza podczas wykonywania zdjęć, co pozwoli zaoszczędzić energię.

Zastosowanie filmu poklatkowego

Timelapse ma szczególne zastosowanie w ciekawym i efektownym ukazaniu upływu czasu. Dlatego świetnie sprawdza się w nagrywaniu zjawisk naturalnych i atmosferycznych, np. ruchu gwiazd na niebie, zachodu słońca, ruchu chmur, płynięcia wody, wzrostu czy kwitnienia roślin. Idealnymi warunkami do nagrywania filmu poklatkowego są też miasta: zatłoczone miejsca i ruch przechodniów, czy też ruch uliczny. Wyjątkowe efekty w tej scenerii uzyska się nagrywając po zmroku i z dłuższym czasem naświetlania – wówczas na nagraniu powstają ciekawe smugi świetlne od licznie przejeżdżających aut. 

Na filmie poklatkowym doskonale można też przedstawić postępy wszelkiej budowy, np. budowanie dużej sceny przed koncertem, rozbiórki budynków albo postępy prac artystycznych, np. powstawanie obrazu. Film poklatkowy niegdyś stosowany był praktycznie wyłącznie w filmach dokumentalnych. Obecnie taki sposób nagrywania różnych procesów jest bardzo popularny wśród twórców. Pozwala on na zastosowanie kreatywnych zabiegów w filmie, które uatrakcyjniają tworzony materiał. Aktualnie wiele urządzeń posiada funkcję interwałometru lub timelapse. Znając zatem zasady ustawienia podstawowych parametrów, stworzenie filmu poklatkowego nie jest trudne i nie powinno stanowić problemu nawet dla amatora.