Co to jest teoria kolorów? Jak dobierać kolory w filmie?

Na dobry film, a więc taki, który widzowie będą chętnie oglądać, wracać do niego i polecać znajomym składa się wiele kwestii. Historia jest najważniejsza, ale nawet najciekawsza i najbardziej intrygująca nie zachęci do oglądania, jeżeli film jest brzydki lub zrealizowany po prostu przeciętnie. Jak wiesz, kolor w filmie odgrywa ogromną rolę, ponieważ nie dość, że pomaga zbudować pożądany klimat i wywołać konkretne emocje, to może sprawić, że film jest obiektywnie ładny. Dlatego nie można zapominać o odpowiednim przygotowaniu planu filmowego, aby osiągnąć możliwie najlepszy efekt i zaoszczędzić sobie pracy na etapie postprodukcji filmu. Dlaczego kolorystyka filmu jest tak ważna? Czym jest teoria kolorów? Po co w filmie koloruje się ujęcia?

Jaką rolę pełnią kolory w filmie?

Podstawą realizacji filmu jest preprodukcja, scenariusz, odpowiedni sprzęt i ludzie, czyli bohaterowie filmu, a także osoby odpowiedzialne za przygotowanie planu filmowego, obsługujące sprzęt oraz zajmujące się postprodukcją. Bez odpowiedniego przygotowania się do planu zdjęciowego, a także bez właściwej obróbki nagranych klipów video, otrzymasz w najlepszym przypadku nijakie ujęcia filmowe.

To właśnie efekty specjalne, montaż audio, czyli sound design i kolory w filmie, czyli color grading – czyli szeroko rozumiana postprodukcja filmu – oddziałują w ogromnej mierze na wyobraźnię widza, wywołując również oczekiwane reakcje – strach, radość czy wzruszenie. Te zabiegi znacznie zwiększają jakość produkcyjną filmu, ale mimo wszystko ich głównym zadaniem jest pomoc w opowiedzeniu historii, gdzie kolor odgrywa kluczową rolę.

Dla uzyskania odpowiedniego efektu, plan filmowy należy przygotować pod konkretną scenę – kolorystycznie dobierając tło, oświetlenie, ubiór bohaterów, a nawet przedmioty i rekwizyty. Kolory poszczególnych elementów scenografii dobiera się wykorzystując teorię kolorów (z ang. color theory).

Zanim filmy stały się kolorowe…

Dziś mało który widz ze współczesnego pokolenia pamięta czarno-białe filmy. Jednak nawet wówczas, gdy kinematografia dopiero raczkowała, a pierwsze filmy nagrywane były właśnie w czerni i bieli, ich twórcy również stosowali zabiegi, które miały podkreślić charakter danej sceny. Do opowiadania historii używano wówczas światła i cienia. 

Dopiero w latach 50. XX wieku filmy czarno-białe zostały zastąpione przez kolorowe, choć eksperymenty w tej kwestii były przeprowadzane już w latach 20. XX wieku. To zrodziło potrzebę innego podejścia do palety barw w filmie. Zastosowanie koloru w filmie może wydawać się wręcz oczywiste, dzięki temu obraz nabiera dynamiki i jest po prostu ładniejszy, a tym samym, o wiele bardziej atrakcyjny w odbiorze. To jednak nie jedyne zastosowanie kolorów. Dzięki odpowiedniemu pokolorowaniu ujęć, nawet w scenie bez dialogu, opowiada ona jakąś historię i oddziałuje na psychikę i emocje widza. 

Kolor zastosowany w danym ujęciu może wpływać na widza na kilka sposobów – emocjonalnie, psychicznie, a nawet fizycznie i to podświadomie. Kolor jest więc potężnym narzędziem mającym wpływ na odbiór filmu i na emocje, jakie będą towarzyszyć widzowi zarówno w czasie oglądania produkcji, jak i po jej obejrzeniu. 

Na czym polega teoria kolorów?

Nadawanie kolorów poszczególnym scenom filmu nie powinno być przypadkowe. W branży filmowej operuje się pojęciem color theory, czyli właśnie teorią kolorów. Definiuje ona dobieranie kolorów w poszczególnych kadrach filmowych w oparciu o kolory komplementarne z koła barw (z ang. color wheels). Paleta barw stosowana w filmach jest przemyślana. Poszczególne kolory mają na celu wywołać oczekiwaną, przewidywalną reakcję widza. Zanim więc zdecydujesz się na nadanie scenie koloru, zastanów się, jaki efekt chcesz osiągnąć. Kolory w filmie możesz dobierać według czterech najpopularniejszych schematów: monochromatycznego, uzupełniającego, analogicznego i triadycznego.

Schemat analogiczny

W schemacie analogicznym dobiera się kolory znajdujące się obok siebie na kole kolorów dopełniających. W przeciwieństwie do schematu uzupełniającego, w schemacie analogicznym dobiera się kolory sąsiednie, dzięki czemu uzyskuje się poczucie jedności, harmonii i spokoju. Wybierając analogiczny schemat, stawia się na trzy kolory – dominujący, wspierający i akcent. 

Schemat komplementarny

W schemacie komplementarnym (inaczej dopełniającym lub uzupełniającym) stosuje się kolory i ich odcienie, które na kole barw znajdują się idealnie na przeciwko siebie. Dzięki temu w danej scenie filmowej uzyskuje się kolorystyczny kontrast, a to sprawia, że widz skupia się na filmowanym obiekcie, np. na osobie.

Schemat komplementarny z podziałem

W schemacie komplementarnym z podziałem (inaczej dopełniającym z podziałem lub uzupełniającym z podziałem) stosuje się kolory i ich odcienie, które na kole barw znajdują się na przeciwko siebie, z tą różnicą do schematu komplementarnego, że wybierając kolor główny, jego kolory komplementarne znajdują się w bezpośrednim sąsiedztwie koloru znajdującego się idealnie po przeciwnej stronie koła barw. Stosując ten schemat uzyskasz kilkukolorowy kontrast kolorystyczny.

Schemat triadyczny

W schemacie triadycznym wybiera się trzy kolory, które są rozmieszczone równomiernie wokół koła dopełniającego. Jeden z nich jest dominujący, dwa pozostałe go uzupełniają.

Schemat monochromatyczny

W schemacie monochromatycznym dominujący jest jeden bazowy kolor, jednak jego “płaskość” przełamana jest przez rozszerzenie kolorystyki sceny o kolory neutralne, takie jak biały, czarny czy szary. Dlatego zastosowanie schematu monochromatycznego pozwala na kreatywną pracę z kontrastami.

Co to jest Teal & Orange?

Color grading filmu uzależniony jest od decyzji kreatywnej twórców. Jednym z popularnych i często wykorzystywanych w produkcjach kinowych stylów kolorowania jest Teal & Orange. Większość kolorów skóry zawiera kolor pomarańczowy. Na kole barw kolorem kontrastującym, czyli przeciwstawnym do pomarańczowego są odcienie niebieskiego. Teal & Orange polega na kontrastowaniu tzw. skin tone, czyli odcienia skóry, z przeciwstawnym niebieskim, którym najczęściej lekko zabarwia się najciemniejsze partie kadru. Dzięki temu skóra bohatera (przeważnie twarz) przyciąga uwagę, wyróżniając postać i wysuwając ją na pierwszy plan.

Koło barw Adobe Color

Na rynku jest wiele narzędzi, które służą do precyzyjnego dobierania kolorów komplementarnych. Jednym z nich jest Adobe Color (https://color.adobe.com/pl/create/color-wheel). Wystarczy, że wybierzesz kolor przewodni, a narzędzie wskaże Ci kolory komplementarne. Jeżeli zależy Ci na możliwie najlepszych ujęciach filmowych, to kolory znajdujące się w kadrze dobieraj z pomocą takich narzędzi jak Adobe Color.

Jak dobierać kolory w filmie? Świadomie!

Kolory w filmie są tak samo istotne jak dźwięk, muzyka czy efekty specjalne. Choć odbiorcom filmu ich rola może nie wydawać się aż tak istotna, to jednak dobór kolorów do konkretnych scen jest niesamowicie istotny. Kolory oddziałują na zmysły, psychikę i wrażenia widza tak samo jak inne zabiegi – z tym, że to oddziaływanie jest przeważnie podświadome. Zapewne wiele razy oglądałeś film, który choć nagrany profesjonalnym sprzętem, solidnie zmontowany, opowiadający ciekawą historię, to czułeś, że czegoś mu brakuje. Tym czymś mogła być odpowiednio dopasowana kolorystyka. Wystarczy pominięcie lub niedopracowanie jednego, z pozoru mało istotnego szczegółu, by film wydawał się niepełny.