Co to jest niski klucz oświetleniowy, czyli low key w fotografii i filmie?

Każdy fotografii i filmowiec zdaje sobie sprawę, że obok poprawnej ostrości, kadru i jego kompozycji, światło jest jednym z najważniejszych składowych ujęcia. Ważne jest, aby świadomie się nim posługiwać i wykorzystywać do uzyskania pożądanych efektów. Jednym z podstawowych pojęć i technik, które należy znać, aby świadomie obchodzić się ze światłem w filmie jest niski klucz oświetleniowy. W zależności od tego, jakiego typu film chcesz nagrać – wesoły, mroczny, marketingowy, dokumentalny – powinieneś zastosować inną technikę oświetleniową, aby poprawnie oddać swoją intencję i opowiedzieć historię.

Niski klucz oświetleniowy

Niski klucz oświetleniowy (z ang. low key) to jedna z technik oświetleniowych, która polega na uzyskiwaniu wielu głębokich cieni i ciemnych obszarów w ujęciu. Dzięki światłu low key uzyskuje się wyraźny kontrast między ciemnymi i jasnymi elementami obrazu, przy czym ciemne elementy zdecydowanie dominują w ujęciu. Taki typ światła powoduje specyficzny nastrój ujęcia – tajemniczy, mroczny i poważny.

Wysoki klucz oświetleniowy

Całkowitym przeciwieństwem low key jest technika wysokiego klucza oświetleniowego (z ang. high key). Ujęcie nagrane w high key jest w jasnej tonacji, mocno doświetlone, z bardzo niewielkimi obszarami cienia i półcienia. Przy zastosowaniu światła high key wszystkie elementy na nagraniu są dobrze widoczne, nie ma wyrazistych kontrastów. W przypadku tej techniki ważna jest również kolorystyka obiektów, które są nagrywane. Idealne do zastosowania światła high key będą elementy o jasnej kolorystyce – przedmioty, ubrania a nawet kolor włosów aktora czy aktorki. Filmy nagrane w technice high key mają zgoła odmienny charakter niż poważne i ponure filmy nagrane za pomocą niskiego klucza oświetleniowego. Tutaj nagranie będzie powodowało w widzu pozytywne emocje i dobry nastrój. Również z większym prawdopodobieństwem przekona go, że to, co dzieje się na ekranie niesie szczerą historię czy informację. Dlatego też w tej technice nagrywa się często reklamy, spoty, instruktaże czy wywiady.

Światło low key, czyli niski klucz

Ze względu na głębokie cienie i duże kontrasty filmy nagrane techniką niskiego klucza oświetleniowego stosowane są do nagrań o charakterze poważnym, np. do filmów dramatycznych lub reportaży. Światło low key pozwala na podkreślenie głębi emocji bohatera, czy oddanie przygnębiającego nastroju panującego w miejscu, w którym toczy się akcja. Światło low key ma zastosowanie również w horrorach i thrillerach, ponieważ akcentuje tajemnicę, która kryje się gdzieś w fabule. Co do zasady raczej nie stosuje się światła low key w reklamach czy materiałach szkoleniowych – takie połączenie mogłoby wyglądać groteskowo. Choć oczywiście istnieją wyjątki, w których autor ma specyficzną i sprecyzowaną wizję co do odmiennej stylistyki filmu.

Jak uzyskać niski klucz oświetleniowy?

Ujęcia nagrywane w technice low key wymagają niewielkiego i kontrolowanego oświetlenia w scenie. Najłatwiej kontrolować światło w scenach nagrywanych w studiu. Wówczas należy zastosować czarne lub ciemne tło i światło ustawione pod mocnym kątem.

Z kwestii czysto technicznych, warto pamiętać o zastosowaniu jasnego obiektywu. Obiektyw ten dzięki wpuszczeniu większej ilości światła, uchwyci bez artefaktów i szumów ciemne elementy w kadrze. Oprócz tego istotna jest lampa o silnej mocy, która pozwoli uzyskać odpowiednio intensywne kontrasty w ujęciu. Praca z niskim kluczem oświetleniowym nie wymaga posiadania aparatu lub kamery z dużą rozpiętością tonalną, co znacznie ułatwia osiągnięcie pożądanego efektu. Aby udoskonalić i uwydatnić efekt światła low key na nagraniu, można popracować nad nagraniem na etapie postprodukcji na przykład poprzez wzmocnienie kontrastów.

Światło w fotografii i filmie

Światło w sztuce filmowania i w fotografii stanowi potężne narzędzie, które nie tylko pozwala na stworzenie wizualnie pięknego ujęcia, ale również na oddanie pożądanych przez twórcę emocji i nastroju. Zatem warto znać klucze oświetleniowe, w tym low key, aby odpowiednio dobrać technikę oświetlania do rodzaju materiału, który planujemy nagrać.